Een aantal studies is zo populair dat er meer studenten willen starten dan dat er plaatsen aan de opleiding beschikbaar zijn. In dat geval wordt er door universiteiten gebruik gemaakt van een zogenaamde numerus fixus. Dit is een loting, waarbij helaas een aantal (aankomend) studenten buiten de boot valt. De studie Geneeskunde is bijvoorbeeld een opleiding waarbij vaak een numerus fixus wordt vastgesteld. Tot nu toe is het zo dat je automatisch wordt toegelaten wanneer je een gemiddeld Vwo-eindexamencijfer hebt van een 8 of hoger. Heb je dat niet dan moet je mee loten. Dat laatste gaat binnenkort echter veranderen. De loting wordt afgeschaft en daarvoor in de plaats komt er een decentrale selectie.
Vanaf het studiejaar 2017-2018 wordt de loting voor numerus fixus officieel afgeschaft. Dit is door de regering besloten. Universiteiten mogen echter zelf beslissen of ze al eerder de loting stopzetten en overstappen op decentrale selectie. Met name een aantal geneeskundestudies doen dat al. Dat betekent dat wie geneeskunde (maar bijvoorbeeld ook Tandheelkunde) wil gaan studeren in feite per aankomend studiejaar al te maken krijgt met de nieuwe regels. Wel is het bij een aantal instellingen (bijvoorbeeld de Universiteit van Amsterdam) zo dat je nog steeds direct geplaats kan worden wanneer je een 8 of hoger hebt als gemiddeld Vwo-eindexamencijfer. Ook dit gaat in de toekomst waarschijnlijk veranderen. Waarschijnlijk zal binnen niet al te lange tijd gebruik worden gemaakt van een volledig decentrale selectie.
De overheid heeft in samenspraak met de onderwijsinstellingen gesignaleerd dat het huidige stelsel van loten niet goed voldeed. In de praktijk bleek dat een student soms werd ingeloot voor een bepaalde studie (bijvoorbeeld geneeskunde) terwijl later bleek dat deze opleiding niet goed bij de student paste. Het gevolg was vaak dat de student uitviel, en dat terwijl studenten die perfect op de studie zouden hebben gepast soms niet eens door de loting kwamen. De decentrale selectie moet ervoor zorgen dat de kans groter is dat de juiste student op de juiste plek terecht komt. In eerste instantie is een 8 op je VWO-eindexamenlijst ook voldoende en hoef je dan vaak niet mee te doen aan de decentrale selectie. Vanaf 2017-1018 wordt deze mogelijkheid echter beperkt en waarschijnlijk volledig afgeschaft. Op zich is dat ook logisch. Een hoog cijfer op je VWO-rapport zegt namelijk niet zo veel over of jij een geschikte arts zult worden. Daarvoor zijn namelijk niet alleen goede cijfers van belang, maar bijvoorbeeld ook persoonlijkheidskenmerken.
Wil je studeren aan een opleiding waarvoor een decentrale selectie geldt dan moet je je voor 15 januari aanmelden. Deze inschrijving moet je regelen via Studielink. Deze deadline is landelijk vastgesteld. Via het e-mailadres dat je gebruikt om te communiceren met Studielink zal de opleiding contact met je opnemen. Je krijgt vervolgens van de universiteit te horen hoe de verdere procedure verloopt.
Voorbeeldcasus Radboud Universiteit Geneeskunde:
De opleiding stuurt je eind januari een huiswerkopdracht. Deze moet je thuis maken en de uitwerking moet je vervolgens opsturen naar de opleiding. Vervolgens is het tijd voor de echte decentrale selectie. Deze vindt plaats op 2 april en duurt de hele dag. ’s Ochtends is er een toets (onderwerp: biologie, natuur- en scheikunde) en ’s middags is er nog een toets (onderwerp specifieke geschiktheid voor de studie geneeskunde/ het beroep van arts). De uitslagen van deze toetsen worden eind april bekend gemaakt. De uitslag wordt naar DUO gestuurd en dit orgaan bepaalt of je een opleidingsplaats krijgt. DUO kijkt naar de uitslag van de decentrale toetsen die je hebt gemaakt, maar checkt ook of je aan de verdere voorwaarden (Vwo-diploma met het juiste profiel) hebt voldaan.
Voorbeeldcasus Universiteit van Amsterdam Geneeskunde:
Je meldt je voor 15 januari aan voor de studie Geneeskunde. Vervolgens wordt je uitgenodigd voor de eerste ronde van de decentrale selectie. Deze vindt plaats op zaterdag 20 februari. Deze ronde duurt de hele dag en bestaat uit twee toetsen. De eerste toets heeft als onderwerp natuurwetenschappelijke principes en medisch-biologische context, de tweede toets is logisch redeneren en oog voor detail op basis van een online-videocollege dat je van tevoren thuis volgt. Scoor je op beide toetsen in vergelijking met de andere kandidaten hoog dan krijg je een hoog rangnummer en hoef je niet deel te nemen aan de tweede ronde van de decentrale selectie. Je wordt dan door DUO geplaatst op de opleiding.
Wanneer je op beide toetsen gemiddeld hebt gescoord mag je naar de tweede ronde. De tweede ronde vindt eind maart plaats en duurt twee dagen. Hier vinden individuele gesprekken plaats en maak je een aantal opdrachten. Op basis van de uitslagen krijg je een rangnummer toegekend. Hoe hoger je scoort hoe groter de kans dat je geplaatst bent.
Scoor je tijdens de beide toetsen in de eerste ronde van de decentrale selectie lager dan gemiddeld dan val je af en wordt je niet geplaatst op de studie geneeskunde.
Zoals je in de voorbeelden van Nijmegen en Amsterdam hebt gezien verschilt de manier waarop de decentrale selectie wordt uitgevoerd per universiteit. De voorbeelden zijn dan ook slechts voorbeelden. Wil je geneeskunde studeren in bijvoorbeeld Utrecht of Groningen dan zal de manier van toetsing waarschijnlijk een klein beetje anders zijn dan hierboven aangegeven.
